Omurilik Hasarlarında Felç

Omurilik hasarlarında felç tablosu, omurilikte meydana gelen herhangi bir hasar nedeniyle sinirlerin iletişiminin etkilenmesiyle ortaya çıkar. Omurilik hasarları, birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Örneğin:

• Travma: Spinal kord yaralanmaları, araba kazaları, spor kazaları ve diğer çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.
• Enfeksiyonlar: Omurilikte enfeksiyon, omuriliği çevreleyen zarları veya beyin dokusunu etkileyen bir enfeksiyonla meydana gelebilir.
• Tümörler: Omuriliğin içinde veya yakınında oluşan spinal tümörler sinirlerin etrafındaki dokulara baskı yaparak omuriliğin işlevlerini etkileyebilir.
• Nörolojik hastalıklar: Omurilikte meydana gelen bazı nörolojik hastalıklar sinirlerin iletişimini engelleyebilir.

Omurilik hasarları, omurilikteki hasarın yerine ve büyüklüğüne bağlı olarak farklı derecelerde felce neden olabilmektedir. Omuriliğin hangi bölgesinde hasar oluşursa, felcin vücudun hangi bölgesinde meydana geldiği belirlenir. Omuriliğin alt bölgesinde meydana gelen hasarlar, felcin alt bölgesinde (bacaklar) meydana gelmesine neden olabilir. Omuriliğin üst bölgesinde meydana gelen hasarlar ise felcin üst bölgesinde (kollar) meydana gelmesine neden olabilir. Omurilik hasarı olan kişilerde, felcin yanı sıra idrar kontrolü, bağırsak kontrolü ve cinsel fonksiyonlar gibi diğer işlevler de etkilenebilir.

Spinal kanal yaralanması -spinal kanalda (cauda equina), sonuna kadar omuriliğin veya sinirlerin herhangi bir bölgesinde hasar- sıklıkla yaralanma alanının altındaki mukavemet, sansasyon ve diğer vücut işlevlerinde kalıcı değişikliğe neden olur.

Son zamanlarda bir omurilik yaralanması yaşadıysanız, hayatınızın her yönü etkilenmiş gibi görünebilir. Yaralanmanızın zihinsel, duygusal ve sosyal etkilerini hissedebilirsiniz.

Bir çok bilim insanı, araştırmadaki ilerlemelerin bir gün omurilik yaralanmalarının onarımını mümkün kılacağından iyimser. Araştırma çalışmaları dünyada devam etmektedir. Bu arada tedaviler ve rehabilitasyon, omurilik yaralanmalarına maruz kalmış birçok insanın üretken ve bağımsız hayatları sürmesine izin verir.

• Parapleji ve Kuadriplejiden etkilenen vücudun alanını gösteren illüstrasyon
• Omurilik yaralanmaları

Spinal kord yaralanmasından sonra uzuvlarınızı kontrol etme kabiliyetiniz iki faktöre bağlıdır. Yaralanmanın omuriliğinizdeki yeri ve omuriliğin yaralanma şiddeti.

Omurganızın en düşük normal kısmı yaralanmanızın nörolojik seviyesi olarak adlandırılır. Yaralanmanın şiddeti sıklıkla “eksiksizlik” olarak adlandırılır ve aşağıdakilerden biri olarak sınıflandırılır:

• Tüm duygu (duyu) ve tüm hareketi kontrol etme (motor işlev) yeteneği omurilik hasarının altında kaybolursa, yaranıza komple denir.
• Etkilenen alanın altında motor veya duyu işleviniz varsa, yaranıza eksik denir. Değişik derecelerde tamamlanmamış yaralanma var.

Ek olarak, omurilik hasarından felç şu şekilde ifade edilebilir:

• Tetrapleji: Aynı zamanda quadriplegia olarak da bilinir; bu kolların, ellerin, gövde, bacaklar ve pelvik organların tümünün omurilik yaralanmalarından etkilenmesi demektir.
• Parapleji: Bu felç, gövde, bacaklar ve pelvik organların tümünü veya bir bölümünü etkiler.

Omurilik hasarlarında felç tablosu nasıl olur?

Omurilik hasarlarında felç, omurilikteki hasarın yerine ve büyüklüğüne bağlı olarak farklı felç tablolarına neden olabilir. Omurilik hasarı olan kişilerin felç derecesi, omuriliğin hangi bölgesinde hasar oluştuğuna ve hasarın büyüklüğüne bağlıdır. İşte omurilik hasarlarında felç tablosu:

1. Tetraplegia (Köprücük kemiği düzeyinde omurilik hasarı): Köprücük kemiği düzeyinde omurilik hasarı, boyundaki omuriliğin hasar görmesi anlamına gelir. Bu durum, tüm dört uzuvda (kollar ve bacaklar) tamamen felce neden olabilir. Omurilik hasarı, daha yüksek omurilik seviyelerinde daha fazla hasar oluşursa, daha ciddi bir felçle sonuçlanabilir.
2. Paraplegia (Göbek düzeyinde omurilik hasarı): Göbek düzeyinde omurilik hasarı, bel bölgesindeki omuriliğin hasar görmesi anlamına gelir. Bu durumda, bacaklarda felç meydana gelirken, kollar ve eller işlevini koruyabilir.
3. Monopleji (Tek uzuv felci): Monopleji, sadece bir uzuvda felç anlamına gelir. Omurilik hasarı sonrası, bir kola veya bacağa hasar meydana gelmiş olabilir.

Omurilik hasarları, felcin yanı sıra idrar kontrolü, bağırsak kontrolü, cinsel fonksiyonlar gibi diğer işlevleri de etkileyebilir. Omurilik hasarı olan kişilerin tedavisi, rehabilitasyon, destek tedavileri ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi farklı yöntemler kullanılarak yapılır.

Siyatik sinir yaralanmaları da siyatik sinir hasarı ve sinir düğümlenmesi sonucu oluşan felç tabloları görülmektedir. Gelişen bu durum düşük ayak ve huzursuzluk ile ağrı, yanma, acı, üşüme, karıncalanma hisleri ile kendini belli eder.

Yaralanmaların nörolojik seviyesini ve eksiksizliğini belirlemek için bir dizi test yapacaktır. Her türlü omurilik yaralanmaları aşağıdaki belirti ve semptomlardan bir veya daha fazlasına neden olabilir:

1. Hareket kaybı
2. Isı, soğuk ve dokunuş hissi de dahil olmak üzere kayıplı veya değişmiş sansasyon
3. Bağırsak veya mesane kontrolünün kaybedilmesi
4. Boğulmuş refleks aktiviteleri veya spazmları
5. Cinsel fonksiyon değişiklikleri, cinsel hassasiyet ve doğurganlık
6. Omuriliğinizdeki sinir liflerine hasarın neden olduğu acı veya yoğun bir batma hissi
7. Akciğerlerinizdeki solunum, öksürük veya temizleme seklinde zorluklar

Omurilik hasarlarında felç rehabilitasyonu nasıl yapılır?

Omurilik hasarı olan kişilerin felç rehabilitasyonu, hasarın yerine, boyutuna ve derecesine bağlı olarak değişebilir. Ancak, genellikle fizyoterapi, egzersiz, psikolojik danışmanlık, konuşma terapisi ve mesleki terapi gibi farklı tedaviler kullanılır. İşte omurilik hasarlarında felç rehabilitasyonu için kullanılan bazı yöntemler:

1. Fizyoterapi ve egzersiz: Fizyoterapi ve egzersiz, kasların güçlenmesine, hareketliliğin artmasına ve esnekliğin geri kazanılmasına yardımcı olabilir. Fizyoterapistler ve egzersiz uzmanları, özel hareketler, egzersizler ve diğer tekniklerle omurilik hasarı olan kişilere yardımcı olur.
2. Psikolojik danışmanlık: Omurilik hasarı olan kişiler, felç sonrası psikolojik sorunlarla karşılaşabilirler. Bu sorunlar, kaygı, depresyon, stres ve diğer duygusal sorunlar olabilir. Psikolojik danışmanlık, bu sorunlarla başa çıkmaya yardımcı olabilir ve kişinin felç sonrası yaşam kalitesini artırabilir.
3. Konuşma terapisi: Omurilik hasarı olan kişiler, felç sonrası konuşma ve yutma sorunlarıyla karşılaşabilirler. Konuşma terapistleri, bu sorunları çözmek için özel teknikler kullanarak kişilere yardımcı olabilirler.
4. Mesleki terapi: Omurilik hasarı olan kişiler, felç sonrası işlevlerini sürdürmekte zorluk yaşayabilirler. Mesleki terapistler, kişinin işlevselliğini artırmak için özel teknikler kullanarak işlevselliği artırabilirler.
5. Nörolojik rehabilitasyon: Omurilik hasarlarına bağlı kısmi gelişen felçlerde EMG tetiklemeli nörostimülasyon metotları iyileşmede etkin katkı sağlar.

Omurilik hasarlarında felç rehabilitasyonu, multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Bu nedenle, fizyoterapistler, egzersiz uzmanları, psikologlar, konuşma terapistleri ve mesleki terapistler gibi farklı uzmanlarla birlikte çalışarak kişinin tedavisi planlanır. Omurilik hasarlarında felç tedavileri kişiye, hasara göre farklılık ve süreç anlamında farklılıklar gösterebilmektedir.